fbpx

Historyk i dyrektor

W kolejnym odcinku „Portretu Subiektywnego” z Robertem Ciupą Marianna Dufek rozmawia o tym jak opowiadać o historii, czym grozi jej mitologizowanie i szukanie bohaterów bez skazy? I czy mówienie prawdy to sposób, by historia stała się ciekawa?

Robert Ciupa – historyk i Dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach. Wieloletni pracownik katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2011 roku członek Społecznego Komitetu Pamięci Górników poległych 16 grudnia 1981 roku w Katowicach, od 2012 do 2021 roku członek redakcji półrocznika Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Katowicach pt. “CzasyPismo”; w latach 2017 -2021 roku wiceprzewodniczący Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, od 2021 roku redaktor Biuletynu Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności “Głos”.

Fot. Sławomir Chudowski
Od 2013 r. współorganizator rocznic upamiętniających ofiary pacyfikacji KWK „Wujek”. Członek Rady Programowej instytucji kultury „Ars Cameralis” oraz Muzeum Historii Katowic.
Robert Ciupa, jako dyrektor ŚCWiS przyczynił się do rozbudowy wystawy stałej Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach związanej z upamiętnieniem 9 górników, którzy zginęli w czasie pacyfikacji kopalni „Wujek” od kul wystrzelonych przez funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO w grudniu 1981 r.

Ponadto dzięki dyrektorowi ŚCWiS już wielu lat odbywa się każdego 16 grudnia – Bieg Dziewięciu Górników, w którym każdego roku biorą udział uczniowie z kilkudziesięciu szkół woj. śląskiego.


Jest autorem i współautorem artykułów naukowych i publikacji popularnonaukowych obejmujących tematyką najnowszą historię Polski m.in. Szpiegowski arsenał bezpieki (2011), Kultura niezależna w Kościele (2011), Marzenia z betonu (2014), Tarnogórska Solidarność 1980-1981 (2011), Wujek’81 Strajk i pacyfikacja (2016).
Odznaczony Medalem „Pro Patria” (2017 r.) oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019 r.). W 2022 roku otrzymał nagrodę Prezydenta Miasta Katowice w dziedzinie kultury.

Premiera odcinka 22 listopada o godz. 18. w TVP3 Katowice oraz z naszym kanale YouTube w jakości HD.

Program zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Reżyser, scenograf i aktor

Andrzej Dopierała – twórca, reżyser, scenograf i aktor autorskiego Teatru Bez Sceny w Katowicach. Od 40 lat etatowy aktor Teatru Śląskiego w Katowicach jest gościem Marianny Dufek w “Portrecie subiektywnym”.

Laureat Złotej Maski 1996 za rolę Aloszy w „Braciach Karamazow” Fiodora Dostojewskiego (Teatr Śląski) i Specjalnej Złotej Maski 2004 za koncepcję artystyczną Teatru Bez Sceny. Zasłużony Działacz Kultury 1999. Odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi 2002 i Złotym Krzyżem Zasługi 2007. Stypendysta Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury. Autorski spektakl „Wszystkie dni, wszystkie noce” otrzymał trzy Złote Maski w 2004 roku.

Przedstawienia Teatru Bez Sceny były dziesięciokrotnie nominowane do nagrody Złotych Masek i otrzymały ją pięciokrotnie. Katowicka siedziba Teatru Bez Sceny to kameralna przestrzeń z widownią dla 50 osób. Unikatowa siedziba współgra z koncepcją repertuarową Teatru Bez Sceny, opartą na dobrej literaturze dramatycznej.

Premiera odcinka w środę, 25 października o godzinie 18. na antenie TVP3 Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowiach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Górnik, który został pisarzem

Ginter Pierończyk to emerytowany górnik, który po „restrukturyzacji górnictwa” został pisarzem. Jest jednym z dwóch pomysłodawców Klubu Twórców Górnośląskich Karasol.

Założycielami Karasola, który była autorskim pomysłem z 2016 roku Gintera Pierończyka jest on i Aleksander Lubina. Pierończyk w 2013 roku zgłosił się do Biblioteki Śląskiej w Katowicach na kurs dla początkujących pisarzy prowadzony w ramach Klubu Twórczego Pisania Marty Fox.

Żartem mówi, że że urodził się jak wiele dzieci na Śląsku w kuchni obok węglarki. To sprawiło, że zawód górnika od razu wpisany był do metryki. Ginter Pierończyk na emeryturze zaczął interesować się historią. W jego śląskim sercu szczególne miejsce zajmuje Załęże. Początkowo miało być to tylko zbieranie dokumentów, które zostaną przekazane potomnym. Ich bogactwo tak zaskoczyło, że zaczął pisać książki…

Autor “Trylogii załęskiej”, na którą składają się: „Asty kasztana”, „Synek z familoka” oraz „Kleofas w życiorys wpisany”. W 2018 roku w ukazała się czwarta książka Pierończyka „Meandry załęskiego sportu”, a w 2019 r. – „Plecionka”.

Premiera odcinka 27 września o godz. 18. na antenie TVP3 Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Mistrzyni radiowego reportażu

Dlaczego w dzisiejszej rzeczywistości nie mówimy już o reportażu radiowym, ale o reportażu dźwiękowym?

Jak ciekawie opowiadać o świecie dźwiękiem? – na te i inne pytania w programie „Portret Subiektywny” Mariannie Dufek odpowiada dziennikarka radiowa Anna Sekudewicz.

Anna Sekudewicz – dziennikarka i reportażystka, związana z Polskim Radiem Katowice
Jest absolwentką Filologii Romańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Od 2003 roku jest członkiem Komisji Dokumentalistów Radiowych Europejskiej Unii Nadawców (EBU).


W całej swojej karierze dziennikarskiej otrzymała ponad 60 różnych nagród i wyróżnień. W 1990 roku otrzymała Special Mention w najważniejszym światowym konkursie Prix Italia za dokument „Użyto broni”. W 2004 roku otrzymała radiowego Oscara, czyli największą światową nagrodę w dziedzinie reportażu radiowego Prix Italia 2004. Nagrodzona Medalem Gloria Artis. Redaktor Anna Sekudewicz jest laureatką „Melchiora” dla najlepszego reportażysty w Polsce, otrzymała nagrodę „Lux ex Silesia” i Złoty Mikrofon za dokonania w dziedzinie reportażu.
W środę, 9 sierpnia o 18.00 będzie gościem „Portretu Subiektywnego”.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Farorz

Dziś nie wyobrażamy sobie kościołów bez sztuki. Ale osłabienie zainteresowania religią powoduje mniejsze zainteresowanie sztuką religijną – mówi Mariannie Dufek ks. dr Leszek Makówka, historyk sztuki i proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Rudzie Śląskiej-Kłodnicy.


Marianna Dufek w swoim programie “Portret subiektywny” z księdzem Leszkiem Makówką rozmawiała o sztuce, religii i byciu proboszczem.

Leszek Makówka urodził się w Knurowie. W 1989 roku wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Katowicach. Święcenia kapłańskie otrzymał 13 maja 1995 r. W 2005 r. obronił doktorat z zakresu historii sztuki na podstawie rozprawy “Sztuka sakralna w archidiecezji katowickiej w II połowie XX wieku. Malarstwo i rzeźba” napisanej pod kierunkiem dra hab. Jana Wiktora Sienkiewicza, prof. KUL uzyskując stopień doktora nauk humanistycznych.

W 2006 abp Damian Zimoń powierzył mu funkcję Przewodniczącego Archidiecezjalnej Komisji Architektury i Sztuki Sakralnej w Katowicach i Konserwatora Diecezjalnego. Był dyrektorem Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach. Prowadził badania nad współczesną sztuką sakralną i religijną. Od 2019 r. jest proboszczem parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Rudzie Śląskiej-Kłodnicy.

Premiera odcinka 26 lipca o godz. 18. na antenie TVP3 Katowice, a potem w jakości HD na naszym kanale YouTube.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Malarka z powołania

Jestem malarką z powołania. Wybrałam inną drogę – nauki malarstwa w pracowni mistrza I wspominam o młodości w Katowicach, wyborze artystycznej drogi, karierze we Włoszech i powrotach do Polski- mówi Ewa De Iulis Błaszak Mariannie Dufek w “Portrecie subiektywnym”.

Malarka i graficzka. Urodziła się w Katowicach, gdzie ukończyła Liceum Ogólnokształcące imienia Mikołaja Kopernika. Od 1973 r. mieszka we Włoszech, w miejscowości Corridonia. Uczyła się sztuki malarskiej w pracowniach wybitnych malarzy włoskich, takich jak: Angelo Balistreri czy Umberto Peschi.


W 1995 roku zorganizowała wraz z mężem G. De Iulisem i z prezesem ZPAP w Krakowie, profesorem Adamem Brinckenem, wymianę artystyczną miedzy Regionem Marche i Krakowem, przy czynnej współpracy Instytutu Polskiego w Rzymie oraz Instytutu Kultury Włoskiej w Warszawie i w Krakowie i z tej okazji został wydany katalog „Sztuka Rytownicza w Marche”. Współzałożycielka Związku Kulturalnego „Alberto i Umberto Peschi” w Macerata.

Jej prace znajdują się w kolekcjach prywatnych i publicznych we Włoszech i za granicą. Laureatka nagród: Premio Arte d’Avanguardia w Pompejach (1985), Premio Nobel Top w Mediolanie (1986), Piccola Europa w Sassoferrato (1994) i Premio Marche (1996). Od czasu pierwszej wystawy indywidualnej w Palazzo dei Priori w Fermo wystawia swoje prace często na wystawach indywidualnych i zbiorowych.
W 1988 roku malarstwo Ewy De Iulis Błaszak zyskuje uznanie krytyka i pisarza Marcella Venturoli, który zgłasza ją do Katalogu Włoskiej Sztuki Współczesnej Bolaffi.


Premiera odcinka w środę, 21 czerwca o godz. 18. na antenie TVP3 Katowice, a potem odcinek do obejrzenia na naszym kanale na YouTube.

Program zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Doktor Jola

Kończąc studia medyczne, odbywałam praktyki na oddziale internistycznym. Z tego czasu najbardziej zapadła mi w pamięć ogromna liczba ludzi chorych onkologiczne, umierających każdego dnia w cierpieniach. Nigdy nie zapomnę tej bezsilności, którą czułam w tamtym czasie – mówi dr Jolanta Grabowska-Markowska, założycielka i prezeska Społecznego Towarzystwa Hospicjum Cordis.

Hospicjum Cordis rozpoczęło swą działalność w Dzień Wigilijny 1990 roku. Przez cztery lata grupa kilkunastu osób różnych profesji posługiwała wolontaryjnie ludziom umierającym w ich domach. Wielkie marzenie o stworzeniu Domu Hospicyjnego zrealizowało się 19 lutego 1994 roku, przybierając nazwę: „Gościna Serca Św. Teresy od Dzieciątka Jezus”. Celem zespołu terapeutycznego hospicjum jest udzielenie chorym umierającym i ich rodzinom wszechstronnej i specjalistycznej opieki.

W latach 1974-78 była uczennicą Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Mysłowicach. W 1984 ukończyła studia na Wydziale Lekarskim Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. W roku 1999 dr Grabowska-Markowska kończy I, a w roku 2002 – II stopień specjalizacji z zakresu pediatrii, zaś w 2003 r. – specjalizację z zakresu medycyny paliatywnej.

– Przypadek sprawił, że już po studiach, gdy zastanawiałam się, jaką zawodową drogę obrać, trafiłam na ludzi związanych z ruchem hospicyjnym. Kiedy zaczęłam wraz z nimi odwiedzać podopiecznych w ich domach, zaskoczyło mnie, że chorzy osobiście, stojąc na własnych nogach otwierali nam drzwi. Nikogo nie bolało, nikt nie krzyczał… Okazało się, że warunki, w jakich przebywają chorujący mają bezpośredni wpływ na przebieg choroby – mówiła dr Jolanta Grabowska-Markowska.

Hospicjum Cordis, które jest w trudnej sytuacji finansowej, można wesprzeć chociażby wpłacając na Zrzutkę.

Na spotkanie z Doktor Jolą, jak mówią o Niej pacjenci, zapraszamy do programu Marianny Dufek “Portret subiektywny” w środę, 19 kwietnia o godz. 18. na antenę TVP3 Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Królewska Huta

Muzeum wypełnia pustkę powstałą pomiędzy hutniczymi i pohutniczymi pokoleniami. Jest mostem, dzięki któremu strumień dziedzictwa może popłynąć w przyszłość. Stal jako tworzywo świata, również tego z XXI w., już w niej jest – mówi Adam Kowalski, dyrektor Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.

Gościem „Portretu Subiektywnego”, programu Marianny Dufek będzie Adam Kowalski. To dyrektor Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, kulturoznawca, interpretator dziedzictwa i menedżer kultury. Związany m.in. z Śląskim Teatrem Tańca w Bytomiu, Muzeum Śląskim w Katowicach i Regionalnym Instytutem Kultury.

W latach 2012-2016 był dyrektorem artystycznym Festiwalu Nowej Scenografii. Inicjator i kurator projektów społecznych i artystycznych: „Axis Mundi. Piosenki ze środka świata”, „Kultura Dęta” oraz festiwalu Move Your Brass. Reżyser widowiska „Tryptyk w czerni i zieleni”, twórca idei komiksu „Tu byłam, Joanna” poświęconego postaciom Joanny Gryzik i Karola Goduli, kurator festiwalu „Do you speak godka?”. Współpracownik Szlaku Zabytków Techniki oraz Industriady. Nagrodzony honorowym medalem „Zasłużony dla kultury Polskiej”.

Premiera odcinka “program”Portretu subiektywnego” na antenie TVP3 Katowice 5 kwietnia o godzinie 18.00.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Pisarz, poeta, dziennikarz

Dość wcześnie zauważyłem, że mówienie i pisanie jest pewnym atutem w środowisku rówieśniczym. To jest wspaniały moment, kiedy słowo zarówno brzmi i się pisze – tak Mariannie Dufek mówi Maciej M. Szczawiński o poezji, prozie i słowie mówionym.

Bohater 49. odcinka “Portretu subiektywnego”, programu Marianny Dufek zapytany kiedyś, kim jest przede wszystkim, odpowiada, że poetą i zwierzęciem radiowym.

Urodzony w 1954 roku, poeta, dziennikarz, krytyk literacki. Odznaczony Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Od ponad 40 lat związany z Polskim Radiem Katowice. Autor zbiorów wierszy (m.in. “Poprawczak pod Gwiazdorem”, “Inne okno”, “Wybór”), portretów literackich (“Rafał Wojaczek, który był” oraz “Zezowate szczęście. Opowieści o Bogumile Kobieli”), licznych publikacji prasowych i dramatów zrealizowanych w Teatrze Polskiego Radia.

Na spotkanie z Maciejem M. Szczawińskim zapraszamy w środę, 28 grudnia o godz. 18. na antenę TVP Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka jest Miasto Katowice.

Dziennikarz, reporter, podróżnik

W dziennikarstwie Tadeusz Biedzki przeszedł długą drogę. Kiedy po kilkudziesięciu latach miał już dosyć pisania, zaczął podróżować, by wrócić na dziennikarski szlak i szczyt.

Urodzony w 1953 roku w Rudzie Śląskiej w patriotycznej polskiej, śląskiej rodzinie. Jego prapradziadek uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, a dziadek – w III Powstaniu Śląskim. Jego matka była polonistką, ojciec – inżynierem górniczym. Z domu wyniósł umiłowanie literatury.

W latach 1975-1989 dziennikarz “Dziennika Zachodniego”, “Trybuny Robotniczej”, “Polityki”, “Panoramy” i “Przeglądu Tygodniowego”. W 1981 roku jego artykuł w „Trybunie Robotniczej” o ekipie Edwarda Gierka pt. “Rachunek dla bezkarnych” wywołał poruszenie w całym kraju, miał setki przedruków w Polsce i w Europie Zachodniej.

Po ogłoszeniu stanu wojennego zatrzymany na 48 godzin przez SB, a po zwolnieniu wyrzucony z redakcji „Panoramy” i objęty zakazem wykonywania zawodu dziennikarza. Od tego czasu bezrobotny, chociaż w tamtych latach bezrobocie formalnie i faktycznie nie istniało.

Autor artykułów w prasie podziemnej. Po powołaniu tygodnika “Przegląd Tygodniowy”, zatrudniającego tzw. dziennikarzy niezweryfikowanych objętych zakazem pracy w mediach, w pierwszym zespole tego pisma. Reportaże, które zamieszczał w “Przeglądzie Tygodniowym” umocniły jego pozycję czołowego polskiego reportażysty. W tym okresie napisał też trzy demaskatorskie książki, odsłaniające prawdziwe oblicze Śląska: “Władcy Śląska”, “Miasto na wulkanie”, “Ślązacy i Schlieserzy”.

W latach 1991-2000 prezes zarządu Górnośląskiego Towarzystwa Prasowego sp. z o.o. w Katowicach (wydawca “Trybuny Śląskiej” i “Gazety Opolskiej” oraz tygodnika “Jarmark”). Pełnił równocześnie funkcję redaktora naczelnego “Trybuny Śląskiej”. Został wybrany na to stanowisko przez zespół gazety. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych przedstawił rządowi koncepcję utrzymania polskiego kapitału w gazetach regionalnych. Toczył w tej sprawie kilkuletnią, ostatecznie przegraną, batalię.

W latach dziewięćdziesiątych rozpoczął wraz z żoną Wandą podróżowanie po świecie. W ciągu trzydziestu lat dotarł do najbardziej dzikich i niedostępnych miejsc na świecie, głównie w Afryce, Azji, Ameryce Płd., terenów nieosiągalnych dla turystów. Ma za sobą wiele trudnych i niebezpiecznych wypraw.

Razem z żoną są prawdopodobnie pierwszymi i wciąż jedynymi Polakami, którzy w 2015 roku dotarli do źródła Nigru w Afryce, najbardziej tajemniczej i dziwnej rzeki świata. W 2011 roku wrócił do pisania książek. Już jego pierwsze dzieło o Afryce, “Sen pod baobabem”, zostało uznane za Podróżniczą książkę 2012 roku. W następnych latach wydano jego kolejne książki podróżnicze oraz sensacyjno- historyczne, które uzyskały liczne nagrody, w tym najważniejszą w polskiej literaturze podróżniczej – Bursztynowy Motyl Arkadego Fiedlera za książkę “W piekle eboli”.

Premiera odcinka programu Marianny Dufek “Portret subiektywny” z Tadeuszem Biedzkim w środę, 30 listopada o godz. 18 na antenie TVP3 Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

error: Zawartość strony jest chroniona prawem autorskim !!!
%d