fbpx

Tag: Śląsk

Opublikowane w

Stanisław Janicki

– Czuję się reżyserem. Nie mam ukończonej szkoły filmowej. To na planie filmowym wszystkiego się nauczyłem – tak mówił Stanisław Janicki Mariannie Dufek w “Portrecie subiektywnym”.

Dziennikarz, scenarzysta, reżyser i krytyk filmowy. Od najmłodszych lat związany z Bielskiem-Białą i regionem. Ukończył studia na Wydziale Dziennikarstwa (specjalizacja filmowa) Uniwersytetu Warszawskiego (1955). Doktor nauk humanistycznych na UAM w Poznaniu (1998). W latach 1954–1959 był dziennikarzem „Żołnierza Wolności”.

W latach 1959–1970 pracował jako redaktor miesięcznika „Film”, w latach 1970–1974 miesięcznika „Kino”. Dzięki zdobytym wówczas kontaktom był często zapraszany do jury festiwali filmowych. Był autorem cyklicznego programu TVP “pt. “W starym kinie”. Był to najdłużej nadawany program filmowy w historii polskiej telewizji (od 1967 do 1999).


W latach 1972–1976 związany z Wytwórnią Filmów Oświatowych w Łodzi, potem przez 6 lat był pracownikiem Wytwórni Filmów Poltel, od 1983 r. wykładowca Wydziału RiTV Uniwersytetu Śląskiego. Kieruje Szkołą Mediów Bielskiej Wyższej Szkoły Biznesu i Informatyki. Jest autorem audycji “Odeon Stanisława Janickiego” nadawanych w radiu RMF Classic oraz współpracownikiem Kino Polska, gdzie prowadzi program „Seans w Iluzjonie”, w którym tworzy obszerne wprowadzenia do filmów z lat 20., 30. i 40. XX wieku emitowanych na antenie stacji.


Zajmuje się problematyką Braci polskich, czyli arian. Od 22 maja 2011 r. jest prezesem honorowym Stowarzyszenia Szlak Braci Polskich. W 2019 r. ukazała się poświęcona jemu książka – wywiad pt. “W starym kinie Stanisława Janickiego – scenariusz filmu niemożliwego”, autorstwa Andrzeja Pacuły, zawierająca płytę DVD z dwoma filmami dokumentalnymi w reżyserii Janickiego: “Konterfekty króla Jegomości” (1983) i “Bracia Polscy (1980)”.
10 listopada 2023 r. w Bielsku-Białej oraz 12 listopada 2023 r. w Katowicach odbyły się benefisy z okazji 90-lecia urodzin Janickiego.

Premiera odcinka “Portretu subiektywnego” w środę, 17 stycznia 2024 r. o godz. 18. na antenie TVP3 Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach. Patronem odcinka jest JSW S.A.

Opublikowane w

Historyk i dyrektor

W kolejnym odcinku „Portretu Subiektywnego” z Robertem Ciupą Marianna Dufek rozmawia o tym jak opowiadać o historii, czym grozi jej mitologizowanie i szukanie bohaterów bez skazy? I czy mówienie prawdy to sposób, by historia stała się ciekawa?

Robert Ciupa – historyk i Dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach. Wieloletni pracownik katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2011 roku członek Społecznego Komitetu Pamięci Górników poległych 16 grudnia 1981 roku w Katowicach, od 2012 do 2021 roku członek redakcji półrocznika Instytutu Pamięci Narodowej Oddziału w Katowicach pt. “CzasyPismo”; w latach 2017 -2021 roku wiceprzewodniczący Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, od 2021 roku redaktor Biuletynu Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności “Głos”.

Fot. Sławomir Chudowski
Od 2013 r. współorganizator rocznic upamiętniających ofiary pacyfikacji KWK „Wujek”. Członek Rady Programowej instytucji kultury „Ars Cameralis” oraz Muzeum Historii Katowic.
Robert Ciupa, jako dyrektor ŚCWiS przyczynił się do rozbudowy wystawy stałej Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach związanej z upamiętnieniem 9 górników, którzy zginęli w czasie pacyfikacji kopalni „Wujek” od kul wystrzelonych przez funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO w grudniu 1981 r.

Ponadto dzięki dyrektorowi ŚCWiS już wielu lat odbywa się każdego 16 grudnia – Bieg Dziewięciu Górników, w którym każdego roku biorą udział uczniowie z kilkudziesięciu szkół woj. śląskiego.


Jest autorem i współautorem artykułów naukowych i publikacji popularnonaukowych obejmujących tematyką najnowszą historię Polski m.in. Szpiegowski arsenał bezpieki (2011), Kultura niezależna w Kościele (2011), Marzenia z betonu (2014), Tarnogórska Solidarność 1980-1981 (2011), Wujek’81 Strajk i pacyfikacja (2016).
Odznaczony Medalem „Pro Patria” (2017 r.) oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019 r.). W 2022 roku otrzymał nagrodę Prezydenta Miasta Katowice w dziedzinie kultury.

Premiera odcinka 22 listopada o godz. 18. w TVP3 Katowice oraz z naszym kanale YouTube w jakości HD.

Program zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Opublikowane w

Dizajnerka

Nowi Ślązacy według Zofii Oslislo-Piekarskiej, bohaterki “Portretu subiektywnego” Marianny Dufek, to ludzie, którzy świadomie wybrali Śląsk jako miejsce do życia. Są to zarówno osoby, które pochodzą z tego regionu, ale też urodzone w Zagłębiu czy Częstochowie. Łączy ich też to, że działają na rzecz Śląska, chcą, żeby żyło się tu lepiej.

Doktor sztuki, adiunkt na ASP w Katowicach, projektantka. Zajmuje się śląskim dizajnem i tożsamością regionu. Pasjonuje się architekturą modernistyczną i działa na rzecz jej popularyzacji. „Nowi Ślązacy. miasto / dizajn / tożsamość” to tytuł Jej pracy doktorskiej, zrealizowanej na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach w 2014 roku, i zawiera m.in. 14 rozmów z ludźmi designu, zmieniającymi oblicze Śląska.


Pochodzi z Zabrza. Jej rodzina od strony taty jest rodziną śląską z dziada pradziada, górniczą, od ośmiu pokoleń mieszkającą w Zabrzu. Rodzina mamy pochodzi spod Cieszyna Mieszka w Katowicach.

„Zostałam na Śląsku , bo tu jest dużo do zrobienia”

Od 2009 r. pracuje w Katedrze Projektowania Graficznego macierzystej uczelni, prowadzi zajęcia w Pracowni Typografii. Zofia Oslislo-Piekarska specjalizuje się w projektowaniu książek i wizualizacji danych. W pracy badawczej podejmuje wątki lokalne, poszukując inspiracji projektowych w historii Górnego Śląska. Pasjonuje się architekturą modernistyczną i działa na rzecz jej popularyzacji.

Oprócz pracy na macierzystej uczelni i działalności projektowej prowadzi warsztaty i angażuje się w interdyscyplinarne projekty badawcze.

Premiera odcinka na antenie TVP3 Katowice 10 maja o godz. 18.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Opublikowane w

Talent do kreślenia w genach

Śląsk jest miejscem, w którym najlepiej się czuję. To miejsce z którego pochodzę, miejsce bezpieczeństwa, otwartości ludzkiej i życzliwości – mówi Maciej Franta Mariannie Dufek w najnowszym odcinku “Portretu subiektywnego”.

Maciej Franta uznany został za najlepszego architekta 2021 roku. Nagrodę założycielowi pracowni Franta Group przyznało jury konkursu The Architecture Community. Jego dziadek, Aleksander Franta jest autorem Osiedla Gwiazdy i Tysiąclecie, rodzice również tworzą realizacje architektoniczne.

Maciej Franta zajmuje się projektowaniem architektury i urbanistyki osiedli mieszkaniowych i budynków użyteczności publicznej. Do najbardziej znanych realizacji należy Villa Reden . Realizacja zdobyła złoty medal w światowym konkursie Urban Design & Architecture Design Awards 2022.

Maciej Franta urodził się w Chorzowie w 1983 r. W 2008 roku ukończył Wydział Architektury na Politechnice Krakowskiej, a potem również tam studia doktoranckie, kształcił się także na Wydziale Architektury Uniwersytetu w Knoxville w Tennessee.

Cała moja rodzina to w 80 procent krąg architektów lub osób związanych ze sztuką i architekturą. Taka artystyczno-inżynierska rodzina od pokoleń. Niełatwo jest zadeklarować w liceum przed egzaminem, że jednak interesuje mnie astrofizyka. Zawsze byłem przekonany, że u mnie ta świadomość wyboru architektury była w 100 proc. zadeklarowana przeze mnie bez wpływu otoczenia.

W 2007 roku odbył praktyki w pracowni architektonicznej Gensler w Nowym Jorku. Od 2010 roku prowadzi w Katowicach pracownię Franta Group, która zajmuje się projektowaniem architektury i urbanistyki osiedli mieszkaniowych, budynków użyteczności publicznych oraz usługowych. Znalazł się także na liście 40 najbardziej obiecujących architektów w Europie przed 40. rokiem życia w plebiscycie Europe 40 Under 40 organizowanym przez The European Centre.

Premiera odcinka “Portret subiektywny” w środę, 26 października o godzinie 18. na antenie TVP3 Katowice.

Program zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Opublikowane w

Kajś, czyli tu…

Na Śląsku jestem u siebie – mówi Zbigniew Rokita w najnowszym odcinku programu Marianny Dufek “Portret subiektywny”.

Zbigniew Rokita specjalizuje się w problematyce Europy Wschodniej i Górnego Śląska. Autor książek reporterskich Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku (podwójnie nagrodzonej Nagrodą Literacką Nike 2021 oraz która otrzymała nominację do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, nagrody Ambasador Nowej Europy i Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego) oraz Królowie strzelców. Piłka w cieniu imperium (książka została przełożona na język ukraiński, a spektakl na jej podstawie wystawiono w Teatrze Nowym w Zabrzu).

Autor sztuk teatralnych Nikaj (Teatr Zagłębia, reż. Robert Talarczyk) i Weltmajstry (Teatr Korez, reż. Robert Talarczyk). Pochodzi z Gliwic, mieszka w Katowicach.

Premiera odcinka w środę, 21 września o godz. 18. na antenie TVP3 Katowice.

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Opublikowane w

Świętkowa

O Śląsku mówi, że „to miejsce, gdzie się urodziła, żyje i chciałaby umrzeć”.


W kolejnym odcinku ”Portretu Subiektywnego”, programu Marianny Dufek zapraszamy na spotkanie z Grażyną Bułką – aktorką teatralną i filmową. Pochodzi z robotniczej rodziny w Lipinach – dzielnicy Świętochłowic.

– Dzięki świetnej polonistce dzioucha z familoka poznała poezję, zakochała się w teatrze i została aktorką – mówi Grażyna Bułka.


Związana była z Teatrem Dzieci Zagłębia w Będzinie. W latach 1985-2014 grała w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej, a od 2014 roku oglądać ją można w Teatrze Śląskim w Katowicach. Współpracuje także z Teatrem Korez .

Uwielbiana przez publiczność naszego regionu za role w spektaklach „Cholonek” (w reżyserii Mirosława Neinerta i Roberta Talarczyka na podstawie powieści “Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny” Janoscha), w którym zagrała Świętkową i „Mianujom mie Hanka”.

Jeden z krytyków tak pisał o Bułce w roli Świętkowej:

“Cholonek” jest przedstawieniem o ludziach żyjących “pomiędzy”: pomiędzy Polską a Niemcami, jawą a snem, tragedią a farsą. Według jego twórców jest kijem wsadzonym w mrowisko śląskich kompleksów, nacjonalizmów i krzywd wobec Polski i Niemiec. Co ważne, spektakl przepełniony plebejskim, śląskim humorem i anegdotami znanymi wszystkim Ślązakom, nie jest spektaklem jedynie dla Ślązaków. Dzięki językowi śląskiemu Bułka otrzymała w nim rolę matki i żony. To, od czego próbowała uciec, wróciło do niej w dwójnasób. Krytycy uznali postać Świętkowej za najbarwniejszą. […] Chyba ważniejsze od Złotej Maski za Świętkową było to, że Świętkową pokazała aktorce jej miejsce na ziemi i że tym miejscem jest właśnie Śląsk. Można wręcz przypuszczać, że dzięki tej roli osiągnęła wewnętrzny spokój. Dzięki tej roli inaczej spojrzała również na śląski teatr – nie ma dla niej lepszego miejsca od teatru śląskiego (jako przestrzeni). Wróciła do korzeni i osiągnęła sukces.


Na spotkanie z Grażyną Bułką zapraszamy na antenę TVP3 Katowice w środę, 17 sierpnia o godz. 18.00

Program zrealizowany w Fabryce Porcelany.

Partnerem odcinka jest JSW S.A.

Opublikowane w

Filolog klasyczny

Literatura jest po to, by pomagała przekraczać wyobraźnię – twierdzi prof. dr hab. Zbigniew Kadłubek w rozmowie z Marianną Dufek u jej programie “Portret subiektywny”. Trudno się z tym nie zgodzić.

Zbigniew Kadłubek  – polski filolog klasyczny urodził się w 1970 roku w Rybniku. Jest komparatystą, eseistą, tłumaczem, pisarzem. Od 1 października 2018 r. dyrektor Biblioteki Śląskiej w Katowicach. W 1997 r. ukończył na Uniwersytecie Śląskim studia na kierunku literaturoznawstwo.

W 2001 r. na podstawie rozprawy pt. “Barok w poezji nowołacińskiej na Śląsk” otrzymał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w zakresie literaturoznawstwa, specjalność: literatura łacińska.

10 lat później na podstawie dorobku naukowego oraz opublikowaniu rozprawy pt. “Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej” uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa.

Język śląski jest znakomitym tworzywem literackim. To dobry język.

Prof. Zbigniew Kadłubek w rozmowie z Marianną Dufek

W jednym z wywiadów w Tygodniku Powszechnym prof. Kadłubek tak mówił:

Homo sovieticus i homo sarmaticus wzięli się za wspólne dzieło na Górnym Śląsku. Wolność złotą albo tylko pozłacaną pomylono z roszczeniem – pięknie teraz to peerelowskie złoto świeci! Co do roszczeń, przyznam, że mdliło mnie zawsze, gdy synowie i wnukowie powstańców śląskich dysponowali większymi prawami, cieszyli się większym zaufaniem polskich władz. Jakby byli bardziej ludźmi. Mogli być łajdakami, lecz skoro ich ojciec walczył, choćby przez dwa dni, w którymś z powstań, kłaniajmy się im przeto nisko! Czczę ofiary, bo gdy człowiek oddaje za coś życie, sprawa jest zawsze poważna, gardzę jednak roszczeniem rozciągniętym na pokolenia – a to stary polski grzech.

Premiera odcinka 1 grudnia na antenie TVP3 Katowice o godzinie 18.

Program został zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany. Partnerem odcinka jest Miasto Katowice.

Opublikowane w

Katowice jak Chicago

Katowice nazywane były kiedyś polskim Chicago, zatem gdzie, jak nie tutaj mógł się zadomowić i rozwinąć blues?

Jego śląski pierwiastek to wielkie nazwiska świata muzyki: Ryszard Riedel, Ireneusz Dudek, Leszek Winder, Jan „Kyks” Skrzek czy Jerzy „Kawa” Kawalec.

Wielkim popularyzatorem wiedzy o bluesie jest Andrzej Matysik, redaktor naczelny miesięcznika “Twój Blues”, który był gościem Marianny Dufek w Jej programie “Portret subiektywny”. Premiera już była na telewizyjnej antenie, ale możecie go obejrzeć na YouYube 🙂

Program zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka była Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Opublikowane w

Od węgla do bluesa

O bluesie wie wszystko. To jego pasja, miłość, życie.

Andrzej Matysik w najbliższy poniedziałek, 14 czerwca o godz. 14. będzie gościem „Portretu Subiektywnego” – programu Marianny Dufek w TVP3 Katowice.

W nettg.pl tak pisano o bohaterze tego odcinka “Portretu subiektywnego”:

Całe swoje młode lata spędził „na węglu”. Najpierw było technikum górnicze, następnie studia na Politechnice w Gliwicach i wreszcie praca zawodowa, kolejno w kopalniach Prezydent i Polska. W ciągu 33 lat pracy przeszedł wszelkie możliwe szczeble kariery. Od stażysty, przez wszystkie stopnie sztygarskie, do głównego inżyniera przeróbki mechanicznej węgla, a potem także dyrektora w prywatnej spółce górniczej. Jednak bez bluesa jego życiorys wydaje się niepełny.

Jak wspomina czasy lat 70. ubiegłego wieku, kiedy powstawała śląska scena bluesowa? Katowice nazywane były kiedyś polskim Chicago, zatem gdzie jak nie tutaj mógł się zadomowić i rozwinąć blues? Jego śląski pierwiastek to wielkie nazwiska świata muzyki: Ryszard Riedel, Ireneusz Dudek, Leszek Winder, Jan „Kyks” Skrzek czy Jerzy „Kawa” Kawalec. 

Tak o Andrzeju Matysiki pisała Anna Delkowska, autorka bloga w10inspiracjidookolaswiata.pl :

Andrzej Matysik – dziennikarz muzyczny i redaktor jedynego w Polsce i wydawanego na Śląsku magazynu o bluesie „Twój Blues” powiedział mi, że blues jest korzeniem muzyki rozrywkowej. Nie byłoby Elvisa Presleya gdyby nie urodził się w czarnoskórym miasteczku Tupelo w stanie Missisipi i nie przesiąkł pierwotną muzyką z sąsiedztwa. A ja uważam, że podróż śladami polskiej muzyki nie będzie kompletna, jeśli nie dotkniesz jej fundamentów. A na mapie naszego kraju wypadają one właśnie na Śląsku.

Program zrealizowany we wnętrzach Fabryki Porcelany w Katowicach. Partnerem odcinka jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

Opublikowane w

W górach wysokich

Czy wspinanie to sport , czy coś więcej?

Spotkanie z Krzysztofem Wielickim w programie Marianny Dufek „Portret Subiektywny” w poniedziałek, 26 kwietnia o godz. 14.00 na antenie TVP3 Katowice.

Zdjęcia do programu powstały w Fabryce Porcelany w Katowicach.

Partnerem odcinka jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

error: Zawartość strony jest chroniona prawem autorskim !!!